شناسایی و تدوین استراتژی‌های پاسخ به ریسک (Response Strategy)

شناسایی و تدوین استراتژی‌های پاسخ به ریسک (Response Strategy)

امروزه استراتژی‌های مناسب در مدیریت پروژه به منظور مقابله با ریسک‎ها و حوادثی که ممکن است در یک پروژه صنعتی رخ دهد، در نظر‌گرفته می‌شود. فرآیند مدیریت ریسک‌، فرآیندی است که قادر است ریسک‎ها را شناسایی، تحلیل و همچنین راهبردهایی به منظور کاهش اثرهای ریسک تعیین کند. همچنین، اکثر مدیران در هنگام تصمیم‌گیری، به‎خصوص زمانی که قرار است از بین چند راه‎حل‎ برای یک مسئله یکی را انتخاب کنند، دچار چالش می‎شوند‌. در مدیریت ریسک‌ در مرحله پاسخ‎گویی به ریسک نیز یک مسئله تصمیم-گیری وجود دارد، یعنی انتخاب یک راهبرد از بین چند راهبرد پاسخ مربوط به یک ریسک‌. مدیر پروژه می‌بایست برای تمامی ریسک‌ها با درجه اهمیت بالا برنامه پاسخ تهیه نماید. در زمان تهیه برنامه پاسخ گزینه‌های مختلفی وجود دارد که وی می‌بایست در نظر بگیرد. نمونه پاسخ‌ها و استراتژی‌های ذیل ازجمله مواردی هستند که جهت برخورد با ریسک‌های منفی مورداستفاده قرار می‌گیرند. استراتژی قبول ریسک (Accept) در این رویکرد، مدیر پروژه با توجه به شرایط ریسک با درجه اهمیت بالا تصمیم می‌گیرد که هیچ‌گونه اقدامی جهت برخورد و جلوگیری از آن و پس از مواجه با آن انجام ندهد. این تصمیم می‌تواند با توجه به وجود یکی از علل ذیل گرفته شود: مدیر پروژه ممکن است به این نتیجه برسد که می‌تواند با ریسک برخورد کند، اما هزینه برخورد و واکنش‌های پیشگیرانه از آن از تأثیری که در صورت به وقوع پیوستن ریسک ایجاد می‌شود بسیار بیشتر است. مدیر پروژه و گروه پروژه ممکن است نتوانند راه یا آلترناتیوی جهت برخورد و پاسخ به‌منظور جلوگیری از وقوع ریسک ارائه کنند. هرچند که ممکن است درجه اهمیت ریسک بسیار بالا باشد، اما به دلیل عدم شناسایی راه‌حل مناسب، مجبور به قبول وقوع ریسک می‌باشند. استراتژی نظارت و کنترل بر ریسک (Monitor) در این شرایط، مدیر پروژه به‌صورت پیشگیرانه ریسک را مدیریت نمی‌کند، اما روند کاهش و یا افزایش احتمال وقوع آن را در طول زمان، پیگیری و کنترل می‌نماید. اگر مدیر پروژه به این نتیجه برسد که احتمال وقوع ریسک از زمانه‌ای گذشته بالاتر رفته، گروه پروژه می‌بایست پاسخ مناسب‌تر و سخت‌تری را در این زمان ارائه نماید. این روش مناسب آن دسته از ریسک‌هایی است که شناسایی‌شده و تصمیم به مدیریت آن‌ها گرفته‌شده است اما پیش‌بینی‌شده که وقوع ریسک در بازه‌های زمانی دورتری اتفاق می‌افتد. استراتژی جلوگیری از وقوع ریسک (Avoid) جلوگیری کردن از وقوع ریسک به معنای آن است که مدیر پروژه و تیم وی شرایطی را فراهم آورده‌اند که علت به وجود آورنده ریسک به‌صورت کامل از بین برود. برای مثال اگر مدیر پروژه به این نتیجه برسد که بخشی از پروژه دارای ریسک با درجه زیادی است، مدیر پروژه می‌تواند آن بخش از پروژه را بنا به صلاحدید خود حذف نماید یا با انجام فعالیت‌هایی زمینه کامل وقوع ریسک‌ها را از بین ببرد. استراتژی انتقال ریسک به غیر (Transfer) در بعضی از موارد امکان دارد که مسئولیت برخورد با ریسک یا مسئولیت‌های ناشی از تبعات آن با صلاحدید مدیر پروژه و تیم پروژه از پروژه جداشده و به شخص حقیقی یا حقوقی دیگری واگذار گردد. برای مثال ممکن است ریسکی درزمینهٔ یک تکنولوژی خاص در پروژه مشاهده‌شده باشد که تیم پروژه بنا به هر دلیل قادر به مدیریت آن یا پذیرش تبعات ناشی از آن نباشد، بنابراین یکی از گزینه‌های قابل انجام، واگذاری اجرای آن به یک فرد یا شرکت خاص دارای صلاحیت و تجربه مشابه است. استراتژی کاهش ریسک (کاهش احتمال یا تبعات) (Mitigate) به‌صورت معمول از این استراتژی بیشتر در پروژه استفاده می‌گردد. کاهش ریسک به این معناست که مدیر پروژه پیش فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل نماید که ریسک اتفاق نمی‌افتد یا در صورت وقوع تبعات و تأثیرات آن اندک خواهد بود. بدین ترتیب در پروژه‌ها احتمال از بین بردن علت ریسک به‌صورت کامل کم است و بیشتر از تکنیک کاهش احتمال وقوع یا تبعات آن استفاده می‌شود.