مدل ها و فرآیندهای بهینه کاوی
مدل بهینه کاوی اسپندولینی
یکی از مدل های متداول در بهینه کاوی، مدل اسیپندواینی است که در سال 1992 معرفی شده است و از پنج گام (مطابق شکل) تشکیل شده است:
مدل بهینه کاوی موتورولا
موتورولا یکی دیگر از رهبران بهینه کاوی و بهبود کیفیت به شمار می آید. تقریبا در دهه 1921 میلادی این تولیدکننده عمده تجهیزات الکترونیک ایالات متحده امریکا با رقابت شدیدی با همتایان ژاپنی خود مواجه شد.
در این حین موتورولا با شروع مطالعات، بهینه کاوی متوجه وجود شکاف زیادی از نظر کیفیت محصولات، با رقبای ژاپنی شد، تا جایی که که طبق گزارشات اولیه از بهینه کاوی کیفیت محصولات رقبا تقریبا % 100بهتر از کیفیت محصولات موتورولا بود. همچنین با پیش بینی انتظارات مشتریان در آینده نیاز به بهبود سریع و تدریجی کیفیت محصولات به کمک بهینه کاوی افزایش یافت. متعاقباً موتورولا شروع به شناسایی و تجزیه و تحلیل شاخصها در حوزه هایی نمود که نسبت به رقبای ژاپنی در این حوزه ها ضعف بسیاری داشت تا بتواند با ادغام شاخص های شناسایی شده در فرایندهای خود، شکاف موجود را تا حدی پوشش دهد.
به عنوان بخشی از مراحل تعیین شده توسط بهینه کاوی موتورولا کنترل کیفیت جامع و شش سیگما را به عنوان مجموعه ای از ابزارها و تکنیک های بهبود روند را تصویب نمود. برنامه های بهینه کاوی موتورولا ، تمام تلاش خود را بر مطالعات داخلی و نوآوری به منظور تبدیل شدن به رهبر صنعت به کاربرد که این امر موجب توسعه تلفن های شخصی در دهه 1980 آغاز عصر سلولی شد.
یکی از ویژگی های اصلی مدل بهینه کاوی موتورولا سادگی آن است. در مقایسه با مدل ده مرحله ای زیراکس، این فرایند شامل پنچ مرحله است که در شکل زیر نشان داده شده است.
این مدل نشان دهنده تمرکز موتورولا بر بهره وری و اصول کلی است. همچنین این مدل برای کسب تجربه و اعمال اولیه تیم های بهینه کاوی مناسب می باشد. در واقع موتورولا تلاشهای بسیاری برای تحقق ایده های پیشگامانه نظیر شش سیگما انجام داد.
مدیر عامل وقت موتورولا، آقای آلانگ به طور مستمر به اهمیت موفقیت برنامه های بهبود به عنوان کلید بازسازی و بهبود موتورولا اشاره کرد. موتورولا همچنین با استفاده از این مدل و با بهره گیری از بهینه کاوی ژنریک با هدف کاهش زمان چرخه سفارش و تحویل محصول از فرایند سفارش و تحویل فست و فود زنجیره ای پیتزا دومینو الگو برداری کرد.
مدل بهینه کاوی یاسین و زیمرر
در راستای پیاده سازی بهبود کیفیت با هدف جذب مشتریان بیشتر، مدل بهینه کاوی درونی توسط یاسین و زیکرر معرفی شده است. این مدل از 5 گام و 10 فعالیت مربوط به هر گام مطابق شکل زیر تشکیل شده است.
فرایند بهینه کاوی بیتمن
بیتمن در سال 1989 یک فرایند نه مرحله ای را برای بهینه کاوی معرفی نموده است که این مدل یک مدل ساختار یافته در بهینه کاوی محسوب می شود. اکثر مدلهای بهینه کاوی از فرایند بیتمن استفاده نموده اند.
در گام نخست این فرایند فعالیت هایی که عملکرد ضعیفی دارند، تعیین می شوند و سپس شاخص عملکرد سازمان خود شناسایی و جمع آوری می شوند.
همچنین بهترین سازمان شناسایی و با اندازه گیری متغیرهای عملکرد خود سازمان و برترین سازمان، این متغیرها مورد استفاده قرار می گیرند.
در مرحله هفتم این فرایند، برنامه ها و فعالیت های بازدید تعیین، و در مرحله بعدی پیاده سازی و نظارت می شوند. در نهایت با کالیبره کردن بهینه کاوی، فرایند به اتمام می رسد.
مدل بهینه کاوی AT&T
مدل بهینه کاوی AT&T در سال 1991 توسط بمووسکی معرفی شده که این مدل دارای 9 گام بهینه کاوی مطابق شکل است.
در ادامه هریک از این مراحل شرح داده شده است.
شناسایی اینکه چه چیزهای باید بهینه کاوی شوند:
در این مرحله نقاطی که سازمان در آنها عملکرد ضعیفی دارد شناسایی شده و به کمک کارکنان سازمان مشخص می گردد که چه اطلاعاتی در این حوزه ها مورد نیاز است.
– توسعه برنامه بهینه کاوی: در این مرحله برنامه بهینه کاوی به منظور شناسایی شکافهای موجود و پوشش شکاف ها تدوین می شود.
– انتخاب روش جمع آوری داده ها: در این مرحله یک یا ترکیبی از روش های بهینه کاوی با هدف جمع آوری داده ها انتخاب می شوند.
– جمع آوری داده ها
– انتخاب بهترین سازمان
– جمع آوری داده ها در حین زمان بازدید: در این مرحله داده های موردنیاز برای بهینه کاوی همزمان با برنامه های بازدید جمع آوری می شوند.
– مقایسه فرایندها، شناسایی شکاف ها، و توسعه پیشنهادات
– پیاده سازی پیشنهادات: در این مرحله توصیه ها و پیشنهادات ارایه شده در مرحله هفتم به اجرا در می آیند.
– کالیبره کردن دوباره بهینه کاوی
همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد یکی از عناصر اساسی در موفقیت یک برنامه بهینه کاوی پیروی از یک فرایند دقیق است. انتخاب بهینه مشارکت کنندگان بهینه کاوی، نیاز به درک و فهم عمیق از فرایند مورد مطالعه و خود فرایند بهینه کاوی دارد. همچنین این انتخاب، نیاز به مفاهیم اساسی در مورد مناسب بودن روش های بهینه کاوی و پیاده سازی تغییرات در فرهنگ های منحصر به فرد هر سازمان دارد.
از این رو، این فرایند پویا اغلب درگیر جستجو و جمع آوری دانش داخلی و بهترین روش ها، به اشتراک گذاری و تفهیم هریک از روش ها و سازگاری و اعمال بهترین روش ها در شرایط موجود و جدید با هدف افزایش سطوح عملکرد است.
مطالعات بهینه کاوی کنسرسیوم استاندارد باز بهینه کاوی مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا APQC از یک فرایند 4 فازی:
طرح ریزی، جمع آوری داده ها، تحلیل داده ها و تطبیق یافته های مطالعه استفاده می کند، APQC پروانه (لایسنس) متدولوژی بهینه کاوی مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا را ارائه می دهد. شکل، نمای کلی مدل APQC را نشان می دهد.
مدل بهینه کاوی جوران
در سیل 1979 دکتر جوزف جوران، موسسه جوران را با هدف تحقیقات و راه حل های کاربردی برای فعال کردن سازمان ها از صنایع مختلف به منظور یادگیری ابزار و تکنیک های مدیریت کیفیت تاسیس کرد. امروزه این موسسه با رهبری و هدایت دکتر جوران در ارایه مشاوره و آموزش مدیریت کسب و کار برای مدیران سازمان ها در سراسر جهان به کار خود ادامه می دهد.
بهینه کاوی جوران 
در این دوره ها جوران مشاوره و هدایت شرکت های پیشرو در صنعت شرکت های نفت و گاز، شرکت های گاز ملی NOC و شرکت های گاز بین الملل، هدایت شرکت های پیشرو در صنعت نفت و گاز شرکت گاز ملی NOCs را با هدف رشد دانش، تجربه و تخصص خود بر عهده داشت که امروزه، جوران پیشتاز در ارائه خدمات بهینه کاوی به حساب می آید.
متدولوژی بهینه کاوی جوران، مستخرج از ترکیب تجربیات عملی تیم جوران (درمجموع 235 سال) و سفرهای بیش از 23 مایل برای پیاده سازی بهینه کاوی به شکلی طراحی شده که با یک شروع ملایم و انتقال دانش از مشارکت کنندگان آغاز می شود.
باید توجه داشت که موفقیت در پیاده سازی این متدولوژی نیازمند آموزشهای اولیه کارکنان در مورد چگونگی نهادینه کردن بهبود و پیشرفت است.