معرفی یک رویکرد اجرایی قابل اعتماد و ساده در مدیریت دانش سازمانی

معرفی یک رویکرد اجرایی قابل اعتماد و ساده در مدیریت دانش سازمانی

با تحقق عصر اقتصاد دانش محور، سازمان‌های بسیاری در حوزه‌های فعالیت گوناگون در سراسر جهان، مدیریت دانش سازمانی را به عنوان اقدامی استراتژیک مورد توجه قرار داده‌اند. پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش به عنوان یکی از ضرورت‌های فعالیت در عصر حاضر است و سازمانی که بهتر از آموخته‌های خود صیانت کرده و تجربیات ارزشمند خود را در فعالیت‌های گوناگون خود بکار گیرد، ارزش بیشتری خلق خواهد کرد و طبیعی است که چنین سازمانی با بهره‌وری بیشتری به کار خود ادامه خواهد داد. نکته قابل توجه آن است که تا به حال در زمینه استقرار مدیریت دانش، روشی مشخص و استاندارد معرفی نشده است. به نظر برخی از دانشمندان این حوزه، ارائه اقدامات از پیش تعیین شده برای پیاده‌سازی مدیریت دانش برای کلیه سازمان‌ها امکان‌پذیر نیست، چرا که شرایط و ویژگی‌های هر سازمان با سازمان دیگر متفاوت است و باید برای پیاده‌سازی اصولی و اثربخش مدیریت دانش، ابتدا به بررسی وضعیت زیرساخت‌ها و ویژگی‌های سازمان از ابعاد گوناگون پرداخت سپس با توجه به شناخت وضعیت سازمان، راهکارها و پیشنهادهای مناسب اجرا شود. با این وجود مدلها و رویکردهای پیاده‌سازی مناسبی در حال بکارگیری است که قابلیت تعمیم به اکثر سازمانها را دارند. سازمان چه بزرگ و چه کوچک می‌توانند از یک منطق مشخص در اقدامات مدیریت دانش و تقویت زیرساختهای آن بهره ببرند. به عبارت دیگر مدل و رویکردهای پیاده سازی منطق کار را مشخص می کنند. به سازمان نشان می دهند که از چه مراحلی باید عبور کند تا بتواند اقدامات مدیریت دانش را به شکلی درست در سازمان اجرا کند. یکی از معروفترین چارچوب‌ها و رویکردها، متعلق به سازمان بهره‌وری آسیا است. همانگونه که در شکل 1 مشاهده می شود، در منطق پياده‌سازي مديريت دانش بر اساس مدل، لازم است اقدامات از شناخت وضعیت فعلی دانشی و شناسایی نیازهای دانشی سازمان آغاز گردد. همچنین توجه به عوامل تسهیل کننده در این گام از اهمیت بالایی برخوردار است. بعد از آن طراحی استراتژیهای دانشی و استراتژیهای مدیریت دانش و اقدامات اجرایی در قالب برنامه عمل تدوین می گردد. در مرحله سوم،  یک یا چند اقدام در سطح آزمایشی و پایلوت در سازمان شناسايي و اجرا مي شود و چنانچه نتايج اجراي اين پروژه ها در حوزه هاي پايلوت موفقيت آميز باشد نسبت به گسترش پياده سازي دانش در کل سازمان اقدام مي‌گردد.

شکل 1) رویکرد پیاده سازی مدیریت دانش سازمانی (APO)

این رویکرد این اطمینان را به سازمان می دهد که پیش از سرمایه گذاری زیاد شامل منابع مالی و معنوی سازمان، در بخشی محدود، اقدامات و ابزارها را متناسب با نیاز سازمان خود اجرایی نماید و با مسائل و چالشهایی همچون نحوه پاداش دهی به مشارکت کنندگان، برداشتن موانع اشتراک دانش، همراه کردن مدیران ارشد و غیره در همان سطح محدود روبرو شود و راهکارهایی بومی هر سازمان، تدبیر و عمل شود. به عبارتی پیش از گسترش و ابلاغ در سراسر سازمان، به نوعی با اجرای آزمایشی مدیریت دانش سازمانی، سازمان نسبت به چالشهای بعدی واکسینه می شود. دقت شود که بعد از گسترش و اجرا در کل سازمان، کار تمام نشده است و با توجه به پویایی فضای کسب و کار و تغییر اولویتهای سازمانی و بر اساس بازخوردهای اجرای مدیریت دانش، سازمان باید مجدد اقدام به بازتعریف نیازها دانشی خود کند. برنامه ریزی و اجرا آزمایشی و ارزیابی اقدامات دانشی و توسعه فعالیتهای دانشی و مجدد باز طراحی، به نوعی منطبق بر رویکرد PDCA می باشد، چیزی که در آن به دنبال بهبود مستمر هستیم. فراموش نکنیم که ورود به مدیریت دانش سازمان، کاری زمان بر و در برخی از موارد چالش بر انگیز است و باید بدانیم بهبودها تدریجا بروز می کنند تا زمانیکه فرایندهای مدیریت دانش بخش جدایی ناپذیر سازمان شوند و به بدنه سازمان بچسبند. تهیه و تنظیم: آقای مهندس حامد چینی فروش، مشاور ارشد حوزه مدیریت دانش BCG