بهره‌وری از 8 دیدگاه متفاوت
واژه‌ی بهره‌وری توسط كارشناسان و متخصصين مختلف مورد استفاده قرار می‌گيرد ولی مهندسين (انجام بيشترين كار با كمترين هزينه)، مديران (دستيابی به همه چيز با هم تؤام با عملكرد مؤثر)، اقتصاددانان (توليد ناخالص ملي بالاتر) و جامعه‌شناسان (انجام كار خردمندانه و آگاهانه) بيشتر به آن پرداخته و به همين دليل اين گروه‌ها در بسط تعريف بهره‌وری از سهم بيشتری برخوردار هستند. همانند تعاريف بهره‌وری، از ديدگاه‌های گوناگون نظير: ديدگاه سيستمی، ديدگاه ژاپنی و ديدگاه اقتصادی می‌توان به بهره‌وری پرداخت.
- بهره‌وری از ديدگاه سيستمی: اين تعريف در سيستم‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و صنعتی كاربرد داشته و از ماهيت پيچيده‌ای برخوردار بوده به گونه‌ای كه بررسی بهره‌وری در كل سيستم مطرح میگردد. در اين ديدگاه بهره‌وری عبارت است از نسبت مجموعه‌ی خروجی يک سيستم به ورودی‌های آن. در سطح كلان اين ديدگاه صرفا بعنوان نوعی سامانه يا شيوه تفكر بوده و در سطوح خرد بعنوان نوعی كمک كار جهت مرزبندی نظام‌ها مورد استفاده قرار می‌گيرد.
- بهره‌وری از ديدگاه ژاپنی: بهره‌وری در ژاپن موضوعی ملي و فراگير است و به عنوان يک رويكرد تاريخی، استراتژی بهبود بهره‌وری در كنار كنترل كيفيت و مديريت جامع مطرح میگردد. در اين رويكرد تاكيد ويژه‌ای بر مديريت بهره‌وری وجود دارد.
- بهره‌وری از ديدگاه اقتصادی: از نظر اقتصادی بهره‌وری به تعداد محصول يا خروجي حاصل شده از منابع و عوامل سرمايه و نيروی كار فرض میگردد. ديدگاه اقتصادی دارای تعبير و تفسير كاربردی‌تری از بهره‌وری است.
از ديدگاه اقتصاددانان، بهره‌وری، كارايی تبديل ورودی‌ها (نيروي انسانی، انرژی، مواد اوليه، سرمايه، اطلاعات و اقلام خريداری شده و …) به خروجی‌ها (كالا و خدمات توليد شده) بوده و رابطه بين ورودی‌ها و خروجی‌ها می‌تواند بر حسب تعداد واحدهای فيزيكی واقعی و يا معيار مشترک (همانند پول) بيان شود. قلمرو اقتصاددانان از سطوح خرد تا كلان بوده و بيشتر داده‌های اقتصادی نيز مبتني بر بهره‌وری نيروی انسانی و مقدار توليد انجام شده در واحد زمان است. اين گونه داده‌ها، عموماً از پايين به بالا جمع آوری شده و در واقع از سطح كارخانه به صنعت و از صنعت به كل اقتصاد می‌رسند.
- بهره‌وری از ديدگاه حسابداری: اين ديدگاه، عملكرد مالی سازمان را با استفاده از ثبت‌های مالی مانند فروش به هزينه نيروی انسانی و يا سود به سرمايه و همانند آن مورد بررسي قرار می‌دهد. بيشتر اين شاخص‌ها همانند ديدگاه اقتصادی بر نسبت خروجی به ورودی و يا عمدتاً بر كارايی مالی متمركزند. نسبت‌هاي مالی مبتنی بر فروش، سود، سرمايه، دارايي‌هاي ثابت و غيره برای بررسی و مقايسه عملكرد مالی در سطوح سازمان، بين سازمان‌هاي گوناگون و در دوره‌های مختلف زمانی بكار می‌روند. برخی از نسبتهای مالي مورد استفاده شامل نسبتهای نقدينگی (قدرت بازپرداخت تعهدات در كوتاه‌مدت)، نسبتهای اهرمی (ميزان تامين نيازهای مالي سازمان با بدهی)، نسبتهای فعاليتی (اثربخشی منابع موجود براي انجام عمليات جاری) و نسبتهای سودآوری (سود حاصل از فروش و سرمايه‌گذاری نمايانگر ميزان اثربخشی مديريت در اداره سازمان است) می‌باشند.
- بهره‌وری از ديدگاه مهندسی صنايع: اين ديدگاه مبتنی بر نسبت كار مفيد (خروجي) به انرژی مصرف‌شده برای انجام كار (ورودی) است و با ارزيابی كاركرد سيستم تلفيقی انسان ـ ماشين صورت می‌گيرد. در اين ديدگاه، طيف گسترده‌ای از فعاليت‌ها نظير اندازه‌گيری كار، كنترل توليد، جانمايی كارخانه و سيستم‌های توليد برای حداكثر كردن كارايی و حداقل كردن هزينه‌ها، مورد استفاده قرار می‌گيرند.
- بهره‌وری از ديدگاه روانشناسی: اين ديدگاه عمدتاً از روی افراد و تغيير رفتاری فردی بعنوان عامل ايجاد بهره‌وری متمركز بوده و مواردي همانند شرايط محيط كار، مديريت، همكاران، جو و فرهنگ سازمانی و نظاير آن را مورد بررسي قرار می‌دهند. اين رويكرد گاهی، رويكرد رفتاری نيز ناميده شده و تاثيرات فردی، گروهی، ساختاری، محيطی و فرهنگی را بر بهره‌وری مورد توجه قرار می‌دهد.
- بهره‌وری از ديدگاه مديريتی: اين ديدگاه گسترده‌ترين ديدگاه موجود بوده و طيفی از شاخص‌های كارايی و اثربخشی، كيفيت و كميت خدمات و محصولات، رضايت ذينفعان، بهنگامی توليدی و غيره را در بر می‌گيرد. تمركز ديدگاه بر ساختار و كاركرد سازمان از يک طرف و عاملين اجرای فعاليت با تاكيد بر مديران، از طرف ديگر است.
- بهره‌وری از ديدگاه فنی و فرهنگی: در این ديدگاه يا نگرش تكنيكی – فنی، بهره‌وری به عنوان يک مفهوم فنی تعريف شده و صرفاً معياری برای سنجش كارآيی، اثربخشی و عملكرد فعاليت‌ها است و تعريفی محدود و غيرقابل انعطاف داشته و در هر دوران يا حتي پارادايم‌های فكری گوناگون كوشش می‌شود تا اين معيار اندازه‌گيری شود و شاخص‌هايی برای تعريف و تشخيص هر يک از بروندادها و دروندادهای آن يافت شود. ديدگاه دوم نگرش فرهنگی است. در اين ديدگاه بهره‌وری بصورت يک بينش فكری مطرح شده و در آن انسان به عقيده و باوري می‌رسد كه می‌تواند كارها و وظايفش را هر روز بهتر از روز قبل به انجام رساند و برای تحقق آن بی‌وقفه تلاش می‌كند.